Laktat Dehidrogenaz (LDH) Nedir?
Laktat dehidrogenaz (LDH), vücudun hemen her hücre ve dokusunda bulunan, enerji üretiminde hayati bir rol oynayan bir enzimdir. Bu enzim, özellikle kalp, karaciğer, akciğer, kaslar, böbrekler ve kırmızı kan hücreleri gibi organlarda yüksek miktarda bulunur. LDH'nin temel görevi, vücutta bulunan şekerden enerji elde etme sürecine katkıda bulunmaktır. Glikozun hücre içinde enerjiye dönüştürülmesi olan glikoliz sürecinde, pirüvatı laktata dönüştürerek hücrenin oksijen yetersizliği durumunda bile enerji üretmeye devam etmesini sağlar.
LDH Testi Ne İçin Yapılır?
LDH testi, kandaki laktat dehidrogenaz enzim miktarını ölçmek amacıyla yapılan basit bir laboratuvar testidir. Genellikle kol damarından alınan kan numunesi ile gerçekleştirilir. Bu test, doktorlara vücutta doku hasarı veya hücre yıkımının varlığı ve derecesi hakkında bilgi verir. Çünkü hücreler zarar gördüğünde veya yıkıldığında, LDH enzimi kana karışır ve kandaki seviyeleri artar. LDH testi tek başına doku hasarının yerini veya nedenini kesin olarak göstermese de, genellikle diğer hematolojik testlerle birlikte değerlendirilerek tanıya yardımcı olur.
LDH İzoenzimleri
LDH'nin beş farklı moleküler varyasyonu, yani izoenzimi (LDH-1, LDH-2, LDH-3, LDH-4 ve LDH-5) bulunur. Bu izoenzimler, vücudun farklı dokularında farklı yoğunluklarda yer alır. Bu özellik, hasarın hangi organda meydana geldiğini belirlemede önemli bir ipucu sağlar. Örneğin:
- LDH-1: Kalp ve böbreklerde yoğun bulunur.
- LDH-2: Kırmızı kan hücrelerinde (eritrositler) yüksek konsantrasyonda bulunur.
- LDH-3: Akciğerlerde yoğun olarak bulunur.
- LDH-4: Böbrekler, lenf düğümleri ve beyaz kan hücrelerinde (lökositler) bulunur.
- LDH-5: Karaciğer ve kas dokularında yüksek miktarda bulunur.
LDH Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Kanda LDH seviyesinin normal değerlerin üzerinde olması, genellikle vücutta bir doku hasarı, hücre yıkımı veya inflamatuar bir sürecin varlığını işaret eder. LDH yüksekliğine neden olabilecek durumlar şunlardır:
- Kalp krizi veya kalp hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları (hepatit, siroz)
- Kas hasarları veya yaralanmaları (aşırı egzersiz dahil)
- Bazı kanser türleri (lenfoma, lösemi, testis kanseri)
- Enfeksiyonlar (menenjit, pnömoni, enfeksiyöz mononükleoz, COVID-19)
- Hemolitik anemi (kırmızı kan hücrelerinin yıkımı)
- Böbrek hastalıkları
- Pankreatit
- İnme
LDH Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
LDH düşüklüğü, kanda LDH enziminin normalden daha az miktarda bulunması durumudur ve oldukça nadir görülür. Genellikle klinik olarak önemli bir sağlık sorununa işaret etmez. Düşük LDH seviyeleri bazen yüksek C vitamini alımı veya nadir genetik bozukluklarla ilişkilendirilebilir.
Normal LDH Değerleri Nedir?
Kandaki LDH seviyeleri yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterebilir ve laboratuvarlara göre referans aralıkları değişebilir. Bu nedenle, test sonuçlarının yapıldığı laboratuvarın referans değerleriyle birlikte değerlendirilmesi önemlidir. Genel olarak kabul edilen bazı referans aralıkları şunlardır:
- Yetişkinlerde: Yaklaşık 90-240 U/L aralığında değişebilir.
- Yeni doğanlarda: Daha yüksek değerler (örneğin 160-450 U/L) normal kabul edilebilir.
- Çocuklarda: Yaşa göre değişmekle birlikte yetişkinlerden farklı aralıklarda olabilir.
LDH testi sonuçları, bir sağlık profesyoneli tarafından klinik tablo ve diğer test sonuçlarıyla birlikte değerlendirilmelidir.