İstmosel Nedir?
İstmosel, tıp literatüründe “sezaryen skar defekti” veya “niş” olarak da bilinen, daha önce sezaryen doğum yapmış kadınların rahminde, eski kesi yerinde oluşan bir kusurdur. Bu durum, sezaryen kesiğinin tam veya anormal iyileşmesi sonucunda rahim iç duvarında bir cep, boşluk veya tünelleşme meydana gelmesiyle karakterizedir. İstmosel, doğumdan kısa bir süre sonra ortaya çıkabileceği gibi, yıllar sonra da gelişebilir.
Neden Oluşur?
İstmoselin kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, temel olarak sezaryen sonrası rahim kesiğinin yetersiz veya eksik iyileşmesiyle ilişkilidir. Sezaryen sırasında kullanılan dikiş tipi ve rahmin tek veya çift kat olarak onarılması gibi cerrahi teknikler de istmosel oluşumunda etkili olabilir.
Belirtileri Nelerdir?
İstmosel, bazı kadınlarda hiçbir belirti vermeyebilirken, genellikle çeşitli şikayetlere yol açar. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Adet sonrası lekelenme: Adet kanamasının bitiminden sonra günlerce devam eden kahverengi, çamurumsu vajinal akıntı.
- İkincil kısırlık: Daha önce başarılı bir gebelik yaşamış olmasına rağmen tekrar gebe kalmada zorluk yaşanması.
- Kasık ağrısı: Özellikle adet dönemlerinde hissedilen şiddetli ağrılar.
- Cinsel ilişki sırasında ağrı.
- Anormal vajinal akıntı: Normalden farklı renk, kıvam veya kötü kokuya sahip akıntılar.
- Ağrılı adet görme (dismenore).
İstmosel cebinde biriken kan ve sıvılar, sperm hareketini engelleyerek veya embriyonun rahme yerleşmesini zorlaştırarak kısırlığa neden olabilir. Ayrıca, tedavi edilmemiş istmosel varlığında gebelik oluşursa, düşük yapma veya rahim yırtılması riski artabilir. Nadiren de olsa, gebeliğin doğrudan istmosel alanına yerleşmesi (sezaryen skar gebeliği) hayati risk taşıyan ciddi bir durumdur.
Tanı Yöntemleri
İstmosel tanısı genellikle hastanın öyküsü ve fizik muayenenin ardından görüntüleme yöntemleriyle konulur. En sık kullanılan tanı yöntemleri şunlardır:
- Transvajinal ultrasonografi: Rahim duvarındaki keseleşmeyi görüntülemek için ilk tercih edilen yöntemdir ve yüksek doğruluk oranı sunar.
- Histeroskopi: Rahim içini detaylı bir şekilde incelemek için kullanılan optik bir cihazdır.
- Manyetik Rezonans (MR): Daha karmaşık vakalarda detaylı görüntüleme sağlar.
- Sonohisterografi (Salin İnfüzyon Sonografi - SİS): Rahim içine steril sıvı verilerek yapılan ultrasonografik incelemedir.
Tedavisi
İstmosel tedavisi, hastanın şikayetlerine, yaşına, gebelik isteğine ve istmoselin büyüklüğüne göre belirlenir. Kesin tedavi genellikle cerrahidir. En yaygın cerrahi yaklaşımlar şunlardır:
- Histeroskopik cerrahi: Kesi yapılmadan, rahim içerisinden kamera eşliğinde istmosel cebinin kenarları düzeltilerek boşluğun ağzı genişletilir.
- Laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat): Günümüzde istmoselin en kesin tedavi yöntemi olarak kabul edilir. Bu yöntemde, istmosel kesesi çıkarılır ve rahim dokusu onarılır.
Vajinal yaklaşım ve laparotomi (açık ameliyat) gibi yöntemler günümüzde nadiren kullanılmaktadır. Rahmin alınması (histerektomi) istmosel tedavisinde genellikle önerilmeyen bir yöntemdir.