Genel Sağlık Sigortası Tescili Nedir?
Genel Sağlık Sigortası (GSS) tescili, bireyin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından Genel Sağlık Sigortası sistemine resmi olarak kaydedilmesi anlamına gelir. Bu tescil, kişinin devletin sunduğu sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için gerekli olan sigorta kaydının oluşturulmasıdır. Türkiye'de ikamet eden herkesi kapsayan GSS sistemi, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren zorunlu hale getirilmiştir. GSS tescili olmadan sağlık hizmetlerinden faydalanmak mümkün değildir.
Kimler GSS Kapsamındadır?
GSS sistemi, oldukça geniş bir grubu kapsar ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının neredeyse tamamının sağlık hizmeti almasını hedefler. Kapsamdaki kişiler şunlardır:
- Çalışanlar: Bir işte çalışan bireylerin GSS tescili ve prim ödemeleri işverenleri tarafından otomatik olarak yapılır.
- Çalışmayanlar ve Sosyal Güvencesi Olmayanlar: Herhangi bir sosyal güvencesi (SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı) bulunmayan ve çalışmayan bireylerin GSS primlerini kendileri ödemesi gerekir. Bu kişiler için GSS tescili yasal bir zorunluluktur.
- Çocuklar ve Öğrenciler: 18 yaş altındaki çocuklar, anne ve babalarının sigorta programlarından yararlanır ve primleri devlet tarafından karşılanır. Lise ve dengi düzeyde öğrenim gören 20 yaş altı, yüksek öğrenim düzeyinde eğitim gören 25 yaş altı gençler de GSS kapsamında yer alabilir.
- Diğer Gruplar: İsteğe bağlı sigortalılar, gelir veya aylık alan emekliler, dul ve yetim aylığı sahipleri, kısa çalışma ya da işsizlik ödeneği alanlar ve 65 yaşını doldurmuş, aylık alan vatandaşlar da GSS kapsamındadır.
Gelir Testi ve Prim Ödemeleri
Çalışmayan ve herhangi bir sosyal güvencesi olmayan bireyler için GSS prim miktarını belirlemek amacıyla gelir testi yapılır. Bu test, kişinin hanedeki kişi başına düşen gelirini tespit eder. Gelir testi sonucuna göre, aile içinde kişi başına düşen geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az olanların primleri devlet tarafından karşılanır (G0 kategorisi). Geliri bu tutarın üzerinde olanlar ise gelir düzeylerine göre belirlenen primleri ödemekle yükümlüdür (G1 kategorisi). Prim tutarı, brüt asgari ücretin %3'ü oranında hesaplanır. Gelir testi yaptırılmadığı takdirde, sistem kişiyi en yüksek prim üzerinden değerlendirir ve borç oluşabilir.
GSS Tescil ve Borç Sorgulama
GSS tescil bilgileri ve prim borcu durumu e-Devlet üzerinden kolayca sorgulanabilir. e-Devlet kapısına T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yaparak “Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama” hizmeti aracılığıyla borç durumu, primler ve ödeme tarihleri görüntülenebilir. Ayrıca SGK il ve ilçe müdürlüklerinden de bilgi alınabilir.
Prim Borcu ve Sonuçları
GSS prim borçları zamanında ödenmediğinde gecikme faizi uygulanır ve borç artar. Belirli bir süre sonra SGK tarafından yasal takip ve hatta haciz işlemleri başlatılabilir. Borcu olan bireylerin devlet sağlık hizmetlerinden kesintisiz yararlanması engellenebilir. Ancak devlet tarafından zaman zaman çıkarılan yapılandırma kanunları kapsamında borçları yapılandırmak veya af fırsatlarından yararlanmak mümkündür.