Fado Nedir?
Fado, Portekiz'e özgü, kökeni 19. yüzyıl Lizbon'una dayanan, derin duygusal ifadelerle yüklü bir halk müziği türüdür. Kelime anlamı olarak Latince 'kader' anlamına gelen 'fatum' kelimesinden türemiştir ve Portekizce'de de 'kader' anlamına gelir. Bu müzik, genellikle kaybedilmiş şeyleri, özlemi, hüznü, nostaljiyi, hayal kırıklığını ve kaderciliği dile getirir.
Fado'nun Kökenleri ve Tarihi
Fado'nun tam olarak ne zaman ortaya çıktığına dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, 1800'lü yılların Lizbon'unda doğduğu kabul edilir. Özellikle Lizbon'un Alfama mahallesinin dar sokaklarında ve liman bölgelerinde ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bazı tarihçiler, fado'nun kökenini Kuzey Afrika müziği ile benzerliğinden dolayı Arapların Lizbon'da yaşadığı döneme dayandırırken, kimileri 17. yüzyılda büyük kentlerin varoşlarında doğduğunu savunur.
Fado'nun ortaya çıkışı, genellikle denizcilerin sevgililerini ve eşlerini denize uğurlayan, onların geri dönmesini umutla bekleyen 19. yüzyıl Portekiz kadınlarının, beklenen yakınlarının geri gelmemesi üzerine yaktıkları ağıtlardan türediği anlatılır.
Fado Müziğinin Özellikleri
Fado, karakteristik olarak hüzünlü ve melankolik bir havaya sahiptir. İçsel acıyı, kayıpları, özlemleri ve hayatın zorluklarını işler. Şarkı sözleri genellikle hayatın zorlukları, kayıplar, aşk ve umut üzerine yoğunlaşır. Fado'nun en belirgin müzikal özelliği, Portekiz gitarının kullanımıdır. Geleneksel olarak sekiz telli Portekiz gitarı ve klasik gitar eşliğinde tek bir şarkıcı tarafından icra edilir.
Fado Türleri ve Ünlü Sanatçılar
Fado'nun, isimlerini Portekiz'in Lizbon ve Coimbra şehirlerinden alan iki ana türü vardır. Lizbon fadosu daha yaygınken, Coimbra fadosu genellikle üniversite öğrencileri tarafından söylenir ve daha melodik, daha hafif bir yapıya sahiptir.
Fado'nun en büyük ustaları arasında Amália Rodrigues (Fado Kraliçesi olarak bilinir), Alfredo Marceneiro, Mariza Reis Nunes, Ana Moura, Carlos do Carmo ve Cristina Branco gibi isimler yer almaktadır.
UNESCO Mirası Fado
Fado, yalnızca bir müzik türü değil, Portekiz halkının derin kültürünün bir dışa vurumudur. Kasım 2011'de UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınarak uluslararası alanda tanınmıştır.