Zatürre, akciğerlerdeki küçük hava keseciklerinin (alveollerin) iltihaplanması durumudur. Bu iltihaplanma sonucunda alveollerin içi sıvı veya irinle dolabilir, bu da oksijenin kana geçişini zorlaştırır. Zatürre, hafif bir rahatsızlıktan hayatı tehdit eden ciddi bir duruma kadar değişebilen şiddette olabilir.


Zatürreye Neden Olan Etkenler Nelerdir?

Zatürreye neden olan başlıca etkenler şunlardır:

  • Bakteriler: En sık görülen zatürre nedenidir. Özellikle Streptococcus pneumoniae (pnömokok) bakterisi yaygın olarak bilinir.
  • Virüsler: İnfluenza (grip) virüsleri, solunum sinsityal virüsü (RSV) ve koronavirüsler gibi virüsler de zatürreye yol açabilir.
  • Mantarlar: Nadiren de olsa, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde mantar enfeksiyonları zatürreye neden olabilir.
  • Diğer Mikroorganizmalar: Mycoplasma gibi daha küçük bakteriler de zatürreye sebep olabilir.

Zatürre Belirtileri Nelerdir?

Zatürre belirtileri, neden olan mikroorganizmaya, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Ancak en sık görülen belirtiler şunlardır:

  • Öksürük (balgamlı veya balgamsız olabilir)
  • Ateş, terleme ve titreme
  • Nefes darlığı veya hızlı nefes alma
  • Göğüs ağrısı (derin nefes alırken veya öksürürken artabilir)
  • Yorgunluk ve halsizlik
  • Mide bulantısı, kusma veya ishal (özellikle çocuklarda)
  • Kas ağrıları

Yaşlılarda ve bebeklerde belirtiler daha az belirgin olabilir. Örneğin, yaşlılarda ateş yerine vücut ısısında düşüş görülebilir veya zihinsel karışıklık ön planda olabilir.


Zatürre Tanısı Nasıl Konulur?

Zatürre tanısı genellikle doktorun fizik muayenesi, hastanın tıbbi geçmişi ve bazı testler sonucunda konulur. Bu testler şunları içerebilir:

  • Akciğer Grafisi (Röntgen): Akciğerlerdeki iltihaplanmayı ve sıvı birikimini görmek için kullanılır.
  • Kan Testleri: Enfeksiyonun varlığını ve türünü belirlemeye yardımcı olabilir.
  • Balgam Kültürü: Öksürükle atılan balgam örneği incelenerek enfeksiyona neden olan mikroorganizma tespit edilebilir.
  • Oksijen Düzeyi Ölçümü: Kandaki oksijen seviyesini belirlemek için pulse oksimetre kullanılabilir.

Zatürre Tedavisi Nasıldır?

Zatürre tedavisi, neden olan etkene ve hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterir. Genel tedavi yaklaşımları şunlardır:

  • Antibiyotikler: Bakteriyel zatürre tedavisinde kullanılır. Doktorun önerdiği süre boyunca düzenli olarak alınmalıdır.
  • Antiviraller: Viral zatürre durumunda, özellikle grip gibi virüslerin neden olduğu durumlarda doktor tarafından reçete edilebilir.
  • Destekleyici Tedaviler: Bol sıvı tüketimi, dinlenme, ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler hastalığın semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur.
  • Oksijen Tedavisi: Nefes darlığı yaşayan hastalara oksijen desteği sağlanabilir.
  • Hastane Tedavisi: Şiddetli vakalarda veya altta yatan başka sağlık sorunları olan hastalarda hastanede tedavi gerekebilir.

Zatürreden Korunma Yolları

Zatürreden korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

  • Aşılar: Pnömokok aşısı ve yıllık grip aşısı zatürre riskini azaltmada etkilidir.
  • Hijyen: El hijyenine dikkat etmek, özellikle öksüren veya hapşıran kişilerden uzak durmak enfeksiyon riskini azaltır.
  • Sigara Kullanmamak: Sigara, akciğerleri enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirir.
  • Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve yeterli uyku bağışıklık sistemini güçlü tutar.

Zatürre ciddi bir enfeksiyon olabilir, bu nedenle belirtileri fark ettiğinizde mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir.